1986 yılıydı ve dünyanın en büyük ve en eski buz dağı Antarktika sahanlığından koptu. A23a olarak bilinen buz dağı bir trilyon ton ağırlığında ve bu dev 2020’de deniz tabanında sıkıştığı yerde kurtuldu. Bugünlerde bilim insanları yeni bir gelişmeyle boğuşuyor. Mart ayının başlarında A23a, İngiltere’ya bağlı a Güney Georgia Adası’ndan yaklaşık seksen kilometre uzakta karaya oturdu.
Güney Atlantik Okyanusu’nda bulunan Güney Georgia engebeli arazisi, dondurucu iklimi ve yaban hayatıyla ünlü. A23a’nın adaya doğru yönelmesi penguenler, foklar ve albatrosların kritik bir üreme alanı olması nedeniyle endişeyle karşılandı. Araştırmacılar o zamandan beri buzdağının vereceği zararlar yanında adanın ekosistemi için kritik faydaları olabileceğini belirledi.
The Guardian’a konuşan İngiliz Antarktika Araştırma’da (BAS) okyanus bilimci olarak görev yapan Andrew Meijers “Buzdağının karaya oturması ve erimesiyle ortaya çıkan besinler penguenler ve foklar da dahil olmak üzere tüm bölgesel ekosistem için gıda bulunabilirliğini artırabilir” diyor.
BAS’tan Nadine Johnston da BBC’ye benzer bir görüş dile getirdi: “Bu, boş bir çölün ortasına besin bombası atmak gibi.”
Kaygıları biraz olsun azaltan şey ise buzdağının sıkışması ve adanın güneybatı kıyılarında parçalanmasının beklenmesi, böylece tam bir çarpışma söz konusu olmayacak. Meijers bu konuda “A23a büyük ihtimalle parçalar kopana kadar olduğu yerde kalacak” dedi.
Buzdağı daha sıcak denizlere doğru ilerlerken büyük miktarlarda tatlı su kaybederek aşınma belirtileri göstermeye başladı. Sky News bir uçuşa katılarak durumu havadan gördü. İlk elden yaptıkları tanıklığa göre, buzdağının kenarları aşınmıştı ve yüzlerce metre çapındaki büyük buzdağların çoktan kopmuş, Güney Georgia’ya doğru sürükleniyordu.
A23a’nın tatlı su buzunun çevredeki tuzlu suya karışması makaroni penguenlerinin yediği kril gibi yiyecek miktarını azaltabilir ve onları diğer beslenme alanlarına göç etmeye ve böylece diğer türlerle rekabete girmeye zorlayabilir. Bölgedeki balıkçılar, limanlar ve gemiler de buzdağı ve onun kademeli olarak daha küçük parçacıklara bölünmesi sonucu zarar görebilir.
Ekolog Mark Belchier BBC’ye “Eğer A23a parçalanırsa, ortaya çıkan buzdağları yerel akıntılarda hareket ederken gemiler için bir tehlike oluşturabilir ve gemilerin yerel balıkçılık alanlarına erişimini kısıtlayabilir” diyor.
Buna rağmen, bilim insanları genel olarak A23a’nın konaklamasının hem Güney Georgia hem de dünya okyanuslarında muazzam bir besin akışına yol açacağını ifade ettiler. BAS’ta profesör olan Huw Griffiths “Buz olmasaydı, bu ekosistemlere sahip olamazdık. Bunlar dünyadaki en üretken ekosistemlerden bazıları ve çok sayıda türe ve bireysel hayvanlara ev sahipliği yapar ve mavi balina gibi dünyanın en büyük hayvanlarını besler. Bir yerde bir şeyi yok ederken diğer yerlerde besin ve yiyecek sağlıyor” diyor.
Şu anda A23a’dan ne kadar buzun kopacağı veya eriyeceği belirsiz olduğundan, bilim insanları bunun bölgedeki balıkçılık, çiftleşme ve beslenme düzenlerini ne kadar bozacağı konusunda kapsamlı sonuçlar çıkaramıyor. BAS, Sir David Attenborough kutup araştırma gemisindeki buzdağını izliyor ve olası besin akışı hakkında veri topluyor.
görsel: Buzdağı A23a, 20 Şubat 2025’te Güney Georgia Adası’na yaklaşıyor. (Fotoğraf: MODIS Kara Hızlı Müdahale Ekibi, aracılığıyla Wikimedia Commons,
mymodernmet
.jpg){kind=link}